De leden van Betuwewind investeren deel van de winst van de windmolens in duurzame en innovatieve alternatieven voor conventionele landbouw. Dit besloten zij tijdens de algemene ledenvergadering op 28 november. Na een levendige discussie was een ruime meerderheid voor de koop van een aantal aaneengesloten percelen landbouwgrond ter grootte van ruim 17 hectare aan de Euwerden te Waardenburg, ook wel “Paardenveld” geheten. Inmiddels is de grond op 1 december aangekocht.

Al eerder stelden de leden van de burgerwindcoöperatie vast dat zij naast het opwekken van duurzame energie en bijdragen aan de energie- en warmtetransitie, ook willen investeren in het verduurzamen van landbouwgrond en natuurontwikkeling.

Natuurinclusieve teelt
Dit gebeurt momenteel al in het Voedselbos Lingehout aan de Tielerweg in Geldermalsen waar sinds 2022 gewerkt wordt aan het omvormen van landbouwgrond en boomgaard naar voedselbos. Met de nieuwe aankoop willen de leden de activiteiten nu uitbreiden naar extensieve biologische akkerbouw in combinatie met natuurontwikkeling. De grond wordt onttrokken aan niet-duurzame landbouw en veeteelt en in plaats daarvan wordt de overstap gemaakt naar natuurinclusieve teelt zoals vezelgewas (bijv. hennep), biologische akkerbouw (tarwe, spelt, velderwt) en bomenteelt (voor hout of verkoop), in combinatie met natuurontwikkeling en herstel van bodemgezondheid.

Korte en lange termijn
Op korte termijn is het plan te beginnen met extensieve eenjarige teelten zoals tarwe of hennep, en daarmee CO2 vast te leggen en gewassen te leveren voor duurzame bouwmaterialen. Op langere termijn komt er ook meerjarige teelt, zoals bomen t.b.v. biobased bouwen en mogelijk ook teeltondersteunende voorzieningen met zonnepanelen.

Ook kan er in dit gebied een bijdrage geleverd worden aan opgaven van de Provincie op het gebied van waterberging, natuur en stikstofdoelen. Mocht dit concreet worden kan Betuwewind hierover met de Provincie in gesprek om hier op duurzame wijze invulling aan te geven.

Investeren tegen 2% rente
De grond wordt deels gefinancierd uit reserves van Betuwewind, deels wordt gezocht naar partners, en deels kunnen leden geld inleggen tegen een doelrendement van 2%. Iedereen kan meedoen, lid worden kan door eenmalig €50 te betalen.

Dit jaar konden duurzame initiatieven in Rivierenland weer een verzoek indienen voor een bijdrage uit ons Duurzaamheidsfonds. De belangstelling was groot. In totaal was er een bedrag van € 600.000 te verdelen en is er door 16 partijen voor € 941.005 aangevraagd.

Hiermee wordt wel duidelijk dat Duurzaamheidsfonds Betuwewind een begrip in onze regio aan het worden is. Dat is natuurlijk een geweldige ontwikkeling, waar we heel trots op mogen zijn met z’n allen.

Naast mooie projecten op het gebied van de energietransitie en het bestrijden van energiearmoede zijn er nu ook veel projecten met een educatieve en culturele inslag. Zo wordt een jeugdtheater voor scholen gesteund en gaat het fonds helpen om lespakketten over voedselbossen te ontwikkelen. Maar ook gaat een groot deel van het budget naar projecten die landschap en natuur beschermen of innoveren zoals de Bouwboeren die gewassen verbouwen en verwerken tot biobased bouwmateriaal.

De 11 projecten die een bijdrage ontvangen:

1. Bouwboeren: West Betuwse Bouwboeren
2. Corso Buren: Beleef, Bouw & Proef
3.  De Fruitmotor: Gonzend Lint
4.  Coöperatie Vrijstad Energie: Solar Carports Culemborg
5.  Energie Samen Rivierenland: Van EnergieVitaal naar EnergieSociaal
6.  S-TEC: Hackaton 2024
7.  De Roze Bunker: Frisdrank als oplossing
8. Coöperatie Vrijstad Windwinning: Verkenning lokale afzet voor windproject Culemborg
9.  Stichting Duurzaam Vijfheerenlanden: Natuur en Milieu Educatie Groene Weelde
10.  De Verschilmakers: Jeugdtheater ‘Met een knipoog van de zon’
11.  GeoFort: Junior Troonrede

Een uitgebreide omschrijving van de projecten vind je hier of lees verderop verder.

De komende tijd gaan alle partijen aan de slag met het uitvoeren van hun plannen. In het voorjaar van 2024 organiseert Betuwewind een evenement waar iedereen de projecten kan leren kennen, de bedenkers kan ontmoeten en inspiratie opdoen.

Ook verwacht het Duurzaamheidsfonds over enige tijd weer een nieuwe ronde te kunnen uitschrijven waar projectvoorstellen voor een financiële bijdrage kunnen worden ingediend. Houd de website www.betuwewind.nl in de gaten voor de precieze datum en voorwaarden.

Uitgebreide beschrijving van de 11 projecten:

1. Bouwboeren: West Betuwse Bouwboeren
   Het project ‘BouwBoeren’ brengt via een innovatieve methode de samenwerking tussen landbouw en de bouwsector tot stand. Met de inzet van biogrondstoffen – het verbouwen van diverse vezelrijke teeltgewassen – wordt een duurzame waardeketen gecreëerd; landbouwers worden dé grondstoffen-leveranciers van de bouwsector. Naast een nieuw verdienmodel voor de agrariër, levert het initiatief een belangrijke bijdrage aan de biodiversiteit, bodemherstel en omgevingskwaliteit binnen het gebied. Het fonds steunt deze ronde fase II, III en IV van het plan dat in 2022 is ingediend en goedgekeurd.
2. Corsoclub Buren: Beleef, Bouw & Proef
   Corsoclub Buren neemt deel aan het Fruitcorso Tiel. Het Fruitcorso ligt in deze periode, waarin duurzaamheid terecht een belangrijk thema vormt, onder het vergrootglas. Is het cultureel erfgoed of verspilling van groente en fruit? Vernieuwing en verduurzaming is nodig en het fonds levert hier een bijdrage aan. Met de intrede van een jeugdwagen wil Corsoclub Buren gericht investeren in dit thema en blijvende veranderingen teweegbrengen. Omdenken is hierbij het sleutelwoord, en er gaat gewerkt worden met fruit en spullen uit de natuur en er wordt lokaal geproduceerd. Ook wordt alles van de kar na afloop verwerkt in kookworkshops en gaat er geen fruit en groente verloren. Zo maken ze van de bedreiging een kans, en werken ze met vele vrijwilligers en fruitboeren aan de verduurzaming van een oude traditie.
3. De Fruitmotor: Gonzend Lint
   De Fruitmotor gaat met dit project verder met het daadwerkelijk aanleggen van een groen-blauw lint door middel van een gebiedsaanpak: een Vlinderroute van Tiel naar Eck en Wiel. Dit is onderdeel en voorzetting van eerdere projecten Gonzend Rivierenland en de landschapsgenerator uit ’21 en ’22 die het fonds ondersteunt. Een nieuwe bijdrage geeft een versnelling aan de uitvoering. De Fruitmotor werkt samen met Gera van der Leun, beeldend kunstenaar uit Tiel, die op succesvolle wijze de Vlindertuin in Tiel gestalte gaf.
4. Coöperatie Vrijstad Energie: Solar Carports Culemborg
   Het doel van het project is het ontwikkelen en realiseren van een of meer solar carports in Culemborg. Vanuit het fonds wordt Coöperatie Vrijstad Energie opstartgeld gegeven om mogelijke locaties te verkennen en voor te bereiden.
5. Energie Samen Rivierenland: Van EnergieVitaal naar EnergieSociaal
   Met dit project wil Energie Samen Rivierenland ‘EnergieVitaal’ doorontwikkelen naar een EnergieSociaal Dienstencentrum. Ze maken hierbij gebruik van de bestaande structuur voor de opzet van een breder sociaal netwerk. Met deze bijdrage kunnen ze enerzijds een brede doelgroep helpen met energiebesparing en verduurzaming. Met name in wijken waar het juist nodig is en geen/weinig geld is. Anderzijds kunnen ze nieuw talent aanboren in de uitvoering om de duurzame ambities mogelijk te maken en de energietransitie te versnellen door samenwerking met S-Tec.
6. S-TEC: Hackaton 2024
   Stichting Smart Technology Experience Centre (S-TEC) organiseert ook dit jaar weer een Hackathon Energietransitie. Een 24-uurs hackathon over uitdagingen in de energietransitie voor jongeren uit het voortgezet onderwijs. Informeren en enthousiasmeren van jongeren over de energiesector en de regionale energietransitie en arbeidsmarkt in Rivierenland. Herhaling/ aanscherping van vorig jaar met grotere doelgroep en koppeling aan scholen.
7. De Roze Bunker: Frisdrank als oplossing
   De Roze Bunker is een bedrijf met een ideologische en duurzame doelstelling waarbij ze van inheems geteelde kruiden frisdrank maken. Ze hebben een stichting opgericht die dient om een deel van hun winst weer terug te investeren in innovatie, en verbetering landschap. Er werken veel jonge mensen en trainees. Ze hebben o.a. in Culemborg een voedselstation (‘fabriek zonder baas’) en een lablijn ontwikkeld. Doelstelling bedrijf is duurzame verandering van de voedselketen bewerkstelligen. Voedselketen als systeem benaderen, laten zien dat het anders kan op gebied van biodiversiteit, circulariteit en afval etc. Van het geld van het fonds kunnen ze opschalen en investeren in een oogstmachine.
8. Coöperatie Vrijstad Windwinning: Verkenning lokale afzet voor windproject Culemborg
   Het project wil het gesprek over windmolens in Culemborg weer stap voor stap op gang brengen en daarbij mogelijkheden verkennen om lokaal opgewekte energie via warmte of anders Local4Local te laten te leveren aan Culemborgse inwoners, verenigingen en bedrijven. Doel van de verkenning is de meerwaarde en voordelen in beeld te brengen van het direct leveren van duurzame stroom tegen gunstige voorwaarden.
9. Stichting Duurzaam Vijfheerenlanden:
   Natuur en Milieu Educatie Groene Weelde (voorheen SchaikseWeelde/ DeGeeren)
   Stichting Duurzaam Vijfheerenlanden heeft een educatief Natuurcentrum bij een tweetal nieuw aangelegde voedselbossen opgezet. Lopend project, vervolg op aanvraag uit ronde 2. Dit project richt zich op (NME)-aanbod waarbij het voedselbos centraal staat en beoogt de principes van agro-forestry en permacultuur onder de aandacht van kinderen, jongeren én volwassenen te brengen. Ze gebruiken bestaand materiaal maar gaan ook eigen educatief materiaal ontwikkelen.
10. De Verschilmakers: Jeugdtheater ‘Met een knipoog van de zon’
    Dit project is gericht op educatie en kennisdeling in de vorm van het kindertheaterconcept ‘Met een knipoog van de zon’. Het hergebruik van materialen is nog geen tweede natuur voor de meeste mensen. Het aanjagen van bewustwording en het op een laagdrempelige manier ‘toegankelijk’ maken van circulair materiaalgebruik kan een vliegwiel zijn. Om deze bewustwording letterlijk aan te jagen heeft een creatief team dat bestaat uit projectleider, scripschrijver, componist en een creatief vormgever het programma ontwikkeld voor de bovenbouw van de basisschool. Door bijdrage van het fonds houden ze de kosten voor deelnemende scholen laag en kunnen ze meer voorstellingen spelen.
11. GeoFort: Junior Troonrede
    GeoFort wil jongeren activeren om hun wensen en ideeën over de toekomst op landelijk niveau kenbaar te maken via het project ‘Junior Troonrede’. Als het om de toekomst gaat, dan hebben juist de jongeren het grootste belang bij een duurzame planeet aarde, maar zij hebben hier nog relatief weinig invloed op. Ze willen de jongeren (uit alle lagen van de bevolking) op een positieve manier activeren om goed na te denken, maar ook om zelf aan de slag te gaan en impact te hebben op besluiten die de eigen toekomst aangaan. Dit projectplan is een onderdeel van een grotere missie van GeoFort om bewustwording rondom klimaatverandering en energietransitie onder scholieren te bevorderen.